De ouderenzorg in Nederland staat voor grote veranderingen. In 2025 is een kwart van de bevolking 65 jaar of ouder. Dit betekent dat steeds meer mensen zorg nodig hebben. Tegelijkertijd willen we allemaal zo lang mogelijk zelfstandig blijven. Hoe zorgen we ervoor dat iedereen de juiste zorg krijgt? Welke handvatten biedt het generiek kompas om hiermee om te gaan?
Persoonlijke zorg en samenwerking
De ouderenzorg van de toekomst draait om maatwerk. Standaard zorgpakketten maken plaats voor zorg die aansluit bij de wensen, mogelijkheden en voorkeuren van de cliënt. Daarbij wordt eerst gekeken wat iemand nog zelf kan. Vervolgens wordt onderzocht of digitale hulpmiddelen kunnen ondersteunen. Familie, mantelzorgers of naasten kunnen daarna een belangrijke rol spelen in de dagelijkse zorg. Ook het sociale netwerk of andere instanties kunnen ondersteuning bieden. Pas daarna wordt bekeken welke zorg het VPT-team of andere zorgprofessionals kunnen leveren.
Deze werkwijze vraagt om goede samenwerking tussen alle betrokkenen. Ook in de mondzorg wordt deze aanpak steeds belangrijker, zodat ouderen passende en deskundige zorg, zowel thuis als in zorginstellingen.
Voorkomen is beter dan genezen
Preventieve zorg krijgt een steeds belangrijkere plek binnen de ouderenzorg. Door vroegtijdig signalen te herkennen en in te grijpen, kunnen grotere gezondheidsproblemen worden voorkomen. Dit draagt bij aan comfort, zelfredzaamheid en kwaliteit van leven. Preventie zou daarom een vanzelfsprekend onderdeel moeten zijn van de dagelijkse zorg. Zorgmedewerkers spelen hierin een belangrijke rol. Met de juiste kennis en ondersteuning kunnen zij tijdig handelen en passende zorg bieden.
Ook mondzorg verdient hierin structurele aandacht. Een gezonde mond is niet alleen belangrijk voor het dagelijks functioneren, zoals eten en praten, maar kan ook complicaties op andere gebieden voorkomen, zoals infecties of ondervoeding. Het vroeg herkennen van problemen, goede mondverzorging en tijdige behandeling maken het verschil. Daarom is het van belang dat mondzorg een geïntegreerd onderdeel is van het totale zorgaanbod.
Generiek Kompas: Samen werken aan kwaliteit van bestaan
In de toekomst van de ouderenzorg staat het welzijn van de ouderen centraal. Het Generiek Kompas ‘Samen werken aan kwaliteit van bestaan’ speelt hierbij een belangrijke rol. Dit kompas is ontwikkeld om de zorg aan mensen met een zorgvraag te verbeteren, ongeacht waar ze zich bevinden – thuis, in de wijk of in een zorginstelling. Het biedt richtlijnen voor het leveren van zorg die niet alleen medisch van aard is, maar ook sociaal, emotioneel en praktisch. Of het nu gaat om lichte zorgbehoeften thuis of intensieve zorg in een verpleeghuis, het kompas biedt houvast voor zorgverleners om de juiste zorg te bieden.
Het kompas is opgebouwd uit vijf bouwstenen, die elk een essentieel onderdeel vormen van het zorgproces en die samen de kwaliteit van bestaan van ouderen verbeteren:
- Het kennen van de wensen en behoeften
Het is essentieel om te begrijpen wat de wensen en behoeften van ouderen zijn. Dit gaat verder dan alleen de medische zorg; het gaat ook om persoonlijke voorkeuren, sociale contacten, en het bevorderen van zelfstandigheid. Door deze wensen goed in kaart te brengen, kan zorg worden afgestemd op de individuele situatie. - Het bouwen van netwerken
Ouderen hebben vaak behoefte aan een netwerk van mensen die hen ondersteunen. Dit netwerk kan bestaan uit familieleden, vrienden, zorgprofessionals en buren. Het kompas benadrukt het belang van het opbouwen en onderhouden van deze netwerken, zodat ouderen zich verbonden voelen en niet geïsoleerd raken. - Het werk organiseren
Het organiseren van zorg speelt een cruciale rol in het succes van het zorgproces. Dit omvat het efficiënt inplannen van zorgmomenten, het samenwerken tussen zorgverleners, en het afstemmen van zorg op de behoeften van de ouderen. Het werk moet flexibel zijn, zodat zorgprofessionals snel kunnen inspelen op veranderende omstandigheden. - Leren en ontwikkelen
Zorgprofessionals moeten zich continu blijven ontwikkelen om de beste zorg te bieden. Dit betekent dat ze zich moeten blijven scholen, hun kennis moeten verbreden, en de nieuwste inzichten en technieken moeten toepassen. Het kompas benadrukt het belang van doorlopende opleiding en ontwikkeling, zodat zorgmedewerkers altijd de juiste tools hebben om te zorgen voor de ouderen. - Inzicht in kwaliteit (kwaliteitsbeeld)
Om de zorg te verbeteren, is het essentieel dat zorginstellingen inzicht hebben in de kwaliteit van de zorg die wordt geleverd. Dit kan door het meten van de resultaten, het voeren van evaluaties en het verzamelen van feedback van zowel zorgprofessionals als ouderen zelf. Het kompas helpt zorginstellingen om de kwaliteit van zorg continu te monitoren en waar nodig bij te sturen.
De rol van Omnios in het Generiek Kompas
Omnios sluit met haar werkwijze goed aan op de vijf bouwstenen van het generiek kompas. Wij geloven dat goede mondzorg bijdraagt aan de kwaliteit van bestaan. Daarom leveren we niet alleen zorg, maar denken we ook mee in beleid, samenwerking en scholing. Dit is hoe wij per bouwsteen bijdragen:
- Wensen en behoeften
In de tandheelkunde spreken we van ‘samen beslissen’. Het mondzorgplan wordt afgestemd op de wensen en behoeften van de cliënt omtrent tandheelkundige zorg. - Netwerken bouwen
Wij betrekken het netwerk van de cliënt – zoals familie en mantelzorgers – actief bij de mondzorg. Indien zij regelmatig aanwezig zijn kunnen ze het zorgpersoneel goed ondersteunen bij de (voorbereiding van de) dagelijkse mondverzorging. - Het werk organiseren
Omnios helpt zorginstellingen om mondzorg goed te organiseren en in te bedden in beleid en werkprocessen. Denk hierbij aan het opstellen van een mondzorgprocedure en het helder maken van ieders verantwoordelijkheden. - Leren en ontwikkelen
We bieden scholing aan zorgmedewerkers binnen de instelling. Ook zorgen we dat ons tandheelkundig team goed is opgeleid en zich blijft ontwikkelen. - Inzicht in kwaliteit
Omnios voert audits uit om de kwaliteit van mondzorg te meten. Zo maken we verbeterpunten zichtbaar. De audit is gebaseerd op wet- en regelgeving en veldnormen voor mondzorg in instellingen en aan huis.
Nieuwe richtlijnen voor mondzorg
Het Generiek Kompas sluit aan bij de nieuwe richtlijn die in 2024 is geïntroduceerd voor mondzorg. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft een toetsingskader mondzorg ontwikkeld, gebaseerd op dit kompas. Omnios helpt zorginstellingen om te voldoen aan deze richtlijnen en zorgt ervoor dat mondzorg een structureel en kwaliteitsvol onderdeel is van het zorgproces.
De toekomst van de ouderenzorg
De ouderenzorg verandert. De komende jaren zal de zorg steeds meer verschuiven naar kleinschalige, persoonsgerichte en flexibele zorgvormen. Ouderen blijven vaker thuis wonen of wonen in een omgeving die aanvoelt als thuis, met zorg die aansluit op hun wensen en leefstijl. Eigen regie en kwaliteit van leven staan centraal. Dit vraagt om een andere manier van samenwerken, organiseren en denken binnen de zorg. Mondzorg mag hierin niet achterblijven. Ook de mond verdient aandacht, ongeacht waar iemand woont of hoeveel zorg er nodig is. Daarom blijft Omnios zich ontwikkelen en meebewegen met deze veranderingen, zodat goede mondzorg een vanzelfsprekend onderdeel wordt van iedere zorgsetting.