Mondzorg voor ouderen moet en kan beter
Het is schrikbarend slecht gesteld met de mondgezondheid van kwetsbare ouderen; dat beaamt Remco Koop, initiatienemer van Omnios, een leverancier van ambulante mondzorg in verpleeginstellingen. Wat zijn de oorzaken en waarin moet de oplossing worden gezocht?
Uw ambulante mondzorgteams bezoeken dagelijks verpleegtehuizen en helpen daar zeer kwetsbare ouderen – veelal dementerenden. Wat kunt u vertellen over hun mondgezondheid?
De bezuinigingen in de ouderenzorg hebben ertoe geleid dat alleen mensen die er zo ernstig aan toe zijn dat zelfstandig wonen echt onmogelijk is geworden nog in aanmerking komen voor een plaats in een verpleeginstelling. Niet zelden is er sprake van zelfverwaarlozing in de jaren voorafgaand aan de uiteindelijke opname; zo zien we regelmatig nieuwe patiënten die tien jaar of langer geen tandarts hebben bezocht. Mensen hebben dan dusdanige problemen in de mond en zo veel pijn dat het voor verzorgenden bijna ondoenlijk is om de mond schoon te houden. Ook de hoge werkdruk speelt hier een rol. Tot slot zien we vaak een zekere huiver bij verzorgenden; liever de kont dan de mond, wordt wel gekscherend gezegd. Dit alles resulteert er dan in dat de mondgezondheid ook na de opname verder achteruitholt.
U geeft aan dat de problemen met de mondgezondheid van kwetsbare ouderen vaak al jaren voor de uiteindelijke opname in een verpleeginstelling beginnen; de zelfredzaamheid neemt af, men poetst steeds slechter, bezoekt geen tandarts meer, met alle gevolgen van dien. Wat kan er worden gedaan voor deze mensen?
Omnios onderzoekt momenteel de mogelijkheden om met ambulante mondzorgteams ook thuisconsulten te verzorgen, maar loopt hierbij aan tegen de beperkingen van het zorgverzekeringsstelsel. Tandheelkundige zorg is duur – te duur voor veel kwetsbare ouderen. Voor hen zou er daarom een basispakket moeten komen waarin tandartszorg is opgenomen. Ook zou er moeten worden gekeken naar de tariefeenheden voor tandheelkundige zorg; die zijn volledig geënt op de gemiddelde patiënt die een reguliere praktijk bezoekt. Maar deze vergoedingen zijn voor onze ambulante organisatie niet dekkend. We hebben ten eerste de reistijd en reiskosten en ten tweede kost het behandelen van kwetsbare ouderen, zeker als het om dementerenden gaat, gewoonweg meer tijd dan het behandelen van doorsnee patiënten. Een realistisch vergoedingensysteem dat recht doet aan verschillen tussen mensen en het bieden van passende zorg ondersteunt, is dan ook een voorwaarde willen we tot een werkbaar concept komen. We blijven hierover met de verzekeraars in gesprek.
Hoe pakken jullie het probleem van slechte mondzorg bij ouderen in de instellingen aan?
Met ons driepijlerplan hebben we al in een flink aantal instellingen een blijvende verbetering van de mondgezondheid gerealiseerd. Onze gespecialiseerde teams saneren de volledige cliëntenpopulatie om vervolgens over te gaan op een preventieve cyclus van controles en, waar nodig, behandelingen. Complementair hieraan leren we verzorgenden middels training en praktische begeleiding de dagelijkse mondverzorging goed uit te voeren. Daarnaast helpen we de organisatie met de implementatie van een volwaardig mondzorgbeleid op basis van de Richtlijn mondzorg voor zorgafhankelijke cliënten in verpleeghuizen. Bij dit laatste zijn voor Omnios geregelde verslaglegging aan het management, nauwgezette dossiervorming en interdisciplinair overleg de sleutelwoorden: we hebben vaak meegemaakt dat aan instellingen wel een tandarts verbonden was, maar dat van enig beleid geen sprake was en dat noch het management, noch de geriatrisch arts zicht had op zijn of haar werkzaamheden en de resultaten daarvan.
Verschenen in Het Gezicht, bijlage bij Elsevier, 18 februari 2017, Pulse Media Group. De volledige uitgave, met op pagina 19 het interview met Omnios, kunt u hier inkijken.